رحیم معینی کرمانشاهی، سیامک رفیعی، شیدا جاهد و… از چهرههای حوزه موسیقی هستند که در سال 1394 از دنیا رفتند.
آواز و صدای ساز یک موزیسین هرگز از خاطر مخاطبان موسیقی فراموش نخواهد شد، از این رو ضایع? از دست دادن یک موسیقیدان بسیار تلخ و ناگوار است.
جامعه موسیقی ایران همچنان حقیقت تلخ مرگ بزرگانی نظیر محمدرضا لطفی، سیمین بهبهانی، جلیل شهناز، نیما وارسته، مرتضی پاشایی و دیگر یادگاران این عرصه را به فراموشی نسپرده که در سال 94 نیز، از دست دادن جمعی نامآشنا از اهالی موسیقی، بارها لباس غم بر تن این جامعه پوشاند. با نزدیک شدن به فصل بهار و ایام شادیآور عید نوروز، کاملاً به جاست اگر از یاد و خاطر بزرگانی که در سالهای آتی در کنار موسیقی کشورمان نخواهند بود، تجلیل شود و با مروری بر خاطرات این عزیزان، فریضه قدرشناسی اجابت گردد. متأسفانه تعداد افرادی که جامعه موسیقی در سال 94 از دست داده، بسیار بیشتر از تعداد انگشتان دست است اما در این مطلب، به علت محدودیت در نوشتار، تنها به نام 10 تن از درگذشتگان سال 94 در عرصه موسیقی اشاره خواهد شد.
رحیم معینی کرمانشاهی
معینی کرمانشاهی فرزند “کریم خان معینی” و نوهی “حسینخان معین الرعایا” در سال 1301 در شهر کرمانشاه به دنیا آمد. وی در جوانی به هنر نقاشی و شعر روی آورد و هر دوی این هنرها را در ضمن یکدیگر فرا گرفت. معینی نقش بسیار مؤثری در تاریخ ادبیات و ترانه داشت به گونهای که تعداد ترانههای بینظیرش که در میان جامعه ایرانی محبوب شده، به بیش از چند ده ترانه میرسد. او از آخرین بازماندههای نسل طلایی ترانهسرایی بود، نسلی که معینی کرمانشاهی به همراه افرادی دیگر چون بیژن ترقی، رهی معیری، تورج نگهبان، نواب صفا و چندین نمونه دیگر، بخش مهمی از برگ تاریخ ترانه ایران را به نام خود زدند.
آهنگسازان به نامی نظیر همایون خرم، حبیبالله بدیعی، علی تجویدی، انوشیروان روحانی، پرویز یاحقی، عماد رام و چندین آهنگساز دیگر، قطعاتی را با استفاده از ترانههای ناب معینی کرمانشاهی ساختهاند. عجب صبری خدا دارد، رفتم که رفتم، از تو گذشتم، انسان، به یاد کودکی، لوح مخدوش و خواب شیرین از جمله مشهورترین اشعار و ترانههای معینی کرمانشاهی هستند.
معینی کرمانشاهی از سال 1387 به دلیل کهولت سن، با بیماری نفستنگی و ناراحتی سینه دستوپنجه نرم میکرد تا اینکه در روز 26 آبان ماه سال 1394، این شاعر و ترانهسرای پیشکسوت در بیمارستان جم ایست قلب کرد و به وفات رسید. پیکر رحیم معینی کرمانشاهی در قبرستان بیبی سکینه کرج و در کنار همسرش که 60 سال در کنار او زیسته بود، به خاک سپرده شد.
کلاس آموزش آواز سنتی
احمد محسنپور
احمد محسنپور آهنگساز، موسیقیدان، نوازنده برجسته کمانچه و سرپرست گروه موسیقی شواش از اساتید موسیقی مازندران است. محسنپور متولد یکم اسفند سال 1324 در روستای قادیکلای بزرگ در منطقه قائمشهر بود. او در کودکی به کمک پدرش با سازهای “لـله وا” و بعدها با سازهای “نی لبک”، “ویولن” و “کمانچه” آشنا شد. محسن پور چون به طور جدی و پیگیر به موسیقی مازندرانی روی آورد، برای ادامهی کار موسیقی، ساز کمانچه را به دلیل محلی بودنش به عنوان ساز اصلی برگزید.
در شهریورماه سال 1364، احمد محسن پور اولین مرکز آموزش موسیقی و پرورش فرهنگی-هنری را با نام فرهنگ خانه مازندران در ساری بنیان نهاد و در ادامهی فعالیتش، طی سال 1367، گروه موسیقی محلی مازندرانی “شواش” را تشکیل داد که چند آلبوم صوتی و تصویری و کنسرتهای داخل و خارج از کشور ماحصل تلاشهای محسن پور با این گروه است. از احمد محسن پور حدود 20 آلبوم صوتی و 6 آلبوم تصویری به یادگار مانده است و 3 اثر منتشر نشده نیز دارد که ممکن است بعدها توسط اطرافیان وی منتشر شود. محسن پور در سالیان دراز فعالیتش، دهها کنسرت بزرگ در ایران و خارج از کشور برگزار کرده است.
این نوازنده چیرهدست موسیقی مازندران، مدتی را به علت بیماری قلبی و خونی و پاسخ منفی پزشکان در منزلش نگهداری میشد که در نهایت صبح روز چهارشنبه 30 دیماه در سن 70 سالگی درگذشت. پیکر احمد محسن پور در امامزاده حمزه چالدشت در بین دو روستای قادیکلا و آهنگرکلای قائم شهر دفن شد.
سیامک رفیعی
سیامک رفیعی نوازنده باسابقه و چیرهدست ساز گیتار فلامنکو، از موزیسینهای جوانی بود که در سال جاری به دیار باقی شتافت. او سابقه همکاری با موزیسینهای زیادی را داشت و در کنسرتهای متعددی از جمله چند اجرا با سعید شهروز حضور پیدا کرده بود. از سیامک رفیعی آلبوم بیکلامی به نام “رقص آتشوآب” هم به یادگار مانده است که این اثر از سوی نشر “همآواز آهنگ” منتشر شد و آهنگسازی و تنظیم قطعات توسط خود سیامک رفیعی انجام شده بود. رفیعی پس از مدتی اقامت در خارج کشور، زمستان امسال وارد ایران شده بود که صبح روز چهارشنبه 28 بهمن بر اثر سکته قلبی جان به جانآفرین تسلیم کرد. مراسم تشییعجنازه این نوازنده جوان ایرانی، روز یکشنبه دوم اسفند 94 از درب منزل وی در نارمک به مقصد بهشت زهرا در تهران برگزار شد.
شیدا جاهد
شیدا جاهد با نام اصلی امجدالملوک جاهدیان متولد سال 133، خواننده و از بنیانگذاران گروه موسیقی “کرشمه” بود که در اغلب آثار خود، با همسرش مسعود جاهد همخوانی میکرد. وی در طول سالهای فعالیت هنری خود، چند آلبوم به صورت همخوانی با همسرش منتشر کرد؛ آلبوم “در فکر تو بودم” با بازخوانی شماری از تصنیفهای علیاکبر شیدا سبب شهرت این گروه شد و آن را به یکی از پرفروشترین آلبومهای سال تبدیل کرد. “پنجره باز میشود” و “کوچههای بینشان” نیز آلبومهای بعدی این گروه بود.
خانم جاهد در پی تشدید بیماری سرطان چند روزی به کما رفته بود و در بیمارستان لاله بستری شده بود که اواخر یکشنبه شب 9 اسفندماه در این بیمارستان به دیار باقی شتافت. پیکر مرحومه جاهد در آرامگاه بهشت زهرا دفن شد. مسعود جاهد پس از مرگ همسرش علیرغم اعتراض به نادیده گرفته شدن شیدا جاهد در سالهای واپسین عمرش، وعده انتشار سه آلبوم همخوانی به نامهای “سرخوشان “، “زلف” و “مجنون” با آهنگسازی و تنظیم او و همخوانی شیدا جاهد را داد.
کلاس آموزش آواز پاپ
منصور نریمان
پدر عود ایران، اسکندر ابراهیمی زنجانی که بعدها نام هنریاش را به منصور نریمان تغییر داد، در سال 1314 در مشهد متولد شد. درش که خود سهتار و تار و نی را به خوبی مینواخت از همان دوران کودکی او را تحت آموزش خود گرفت و وی را با ردیفها و گوشههای موسیقی ایرانی آشنا کرد و نواختن سهتار را به او آموخت. سالها بعد نریمان بر ساز عود تسلط یافت و در بعضی برنامهها به اجرای موسیقی با این ساز پرداخت. در سال 1341 از او برای تدریس تخصصی ساز عود در هنرستان موسیقی دعوت به عمل آمد. از همان سال شاگردانی به طور تخصصی به یادگیری عود پرداختند و با زحمات استاد نریمان به بهترین نحو و با تسلط کامل دوره هنرستان را به پایان رساندند و وارد عرصه موسیقی شدند. از آثار این هنرمند میتوان به کتابهای “شیوه بربط نوازی”، “42 قطعه برای عود” و “ردیف موسیقی ایران برای عود” اشاره کرد.
منصور نریمان که مدت زیادی را در پی عارضه ریوی در بیمارستان بهمن تهران بستری بود، شامگاه 23 تیرماه سال 94 دار فانی را وداع گفت. مراسم تشییع پیکر این نوازنده پیشکسوت عود، روز جمعه 26 تیرماه از مقابل تالار وحدت آغاز شد تا پس از این مراسم، پیکر منصور نریمان در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) آرام بگیرد.
حمید موگویی
حمید موگویی متولد 1332، خواننده موسیقی سنتی، نوازنده، مدرس پیانو و گیتار بود. او با ارکستر سمفونیک تهران بهعنوان سولیست گروه کر فعالیت داشت و با آهنگسازانی مانند فریدون شهبازیان، کامبیز روشنروان و بابک بیات در چند اثر همکاری کرد. موگویی در مدت فعالیت هنریاش، همکاریهایی با فریدون شهبازیان نیز داشت و همچنین وی تیتراژ فیلم سینمایی “مرگ پلنگ” به کارگردانی فریبرز صالح را خوانده بود.
عضو کانون خوانندگان سنتی خانه موسیقی و عضو سابق ارکستر سمفونیک تهران، یکم اردیبهشت سال 1394 به علت ایست قلبی به دیار باقی شتافت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد. مرحوم حمید موگویی از جمله هنرمندانی بود که در مراسم یادبود هنرمندان درگذشته سال 1394 با عنوان “آیین چراغ خاموشی نیست” که چهارشنبه 19 اسفند در مجموعه تماشاخانهی ایرانشهر برگزار شد، یاد او زنده شد.
مجید فرهنگ
فرهنگ مندنی زاده ملقب به “مجید فرهنگ”، 20 فروردین 1324 در محله موگهی شوشتر و در یک خانواده هفت نفره به دنیا آمد. پدر و برادر او تار مینواختند و از مشوقان مجید فرهنگ برای ورود به عرصه موسیقی بودند. فرهنگ از نوجوانی به خوانندگی علاقه داشت و از سال 1345 موسیقی میخواند. او در سال 1348 به تهران رفت و در آنجا به فعالیت موسیقی خود ادامه داد. نخستین آهنگ فرهنگ “یا بشو رومی رومی یا بشو زنگی زنگ” بود و در ادامه برای چند فیلم سینمایی خوانندگی کرد. “غروب پا??زه” معروفترین ترانه مجید فرهنگ است.
مجید فرهنگ پس از مدتها بیماری، 24 شهریور 94 در یکی از بیمارستانهای تهران درگذشت. پیکر مرحوم فرهنگ برای خاکسپاری در شهرستان شوشتر، از تهران به استان خوزستان منتقل شد تا این خواننده و نوازنده چیره دست در زادگاه خود آرام بگیرد.
کیومرث صادقی
کیومرث صادقی سال 1360 در شهرستان چگنی در استان لرستان متولد شد. او از سال 84 زیر نظر انجمن موسیقی لرستان خوانندگی را شروع کرد و در سال 87 در کلاس استاد علی دلفان حاضر و بر ردیفهای دهگانه موسیقی ایرانی تسلط پیدا نمود. در سال 92 تصنیف “هوای لرسو” با آهنگسازی منوچهر رحمتی و شعر عابدین میرزایی و در سال 93 نیر قطعه “عشق تو ای خرموه” با شعر رمضان پرورده و تنظیم منوچهر رحمتی و با صدای کیومرث صادقی ضبط و منتشر گردید. صادقی همچنین چندین اجرای زنده تلویزیونی و رادیویی در صدا و سیمای مرکز لرستان و دیگر شبکههای ملی داشت.
عصر روز 15 مرداد سال 1394، کیومرث صادقی خواننده جوان لرستانی در سن 34 سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت. مراسم تشیع زنده یاد کیومرث صادقی خواننده جوان لرستانی در روز جمعه 16 مردادماه ساعت 9 صبح در غسالخانه صالحین خرمآباد به سمت سراب دوره چگنی برگزار شد. روز 19 اسفند ماه و با حضور دکتر محمد قالیباف، در مراسم “آیین چراغ خاموشی نیست”، از آثار مرحوم کیومرث صادقی تجلیل و یاد و زنده نگاه داشته شد.
سهراب عیسیپور
سهراب عیسی پور از بهترین سرنانوازان ایران محسوب میشد و علاوه بر نوازندگی سرنا در حوزههای کرنانوازی، نی محلی و نی انبان هم تخصص ویژه ای داشت. عیسیپور پنجشنبه شب 24 دی ماه سال 94 به همراه فرزندش در مسیر خواجو شهر به سیرجان در اثر تصادف درگذشتند. پسرش جابر عیسیپور نیز از نقاره نوازان برجسته منطقه سیرجان بود که همراه با پدرش در جشنوارههای مختلف موسیقی نواحی جوایز زیادی را نصیب خود کردهاند. مراسم خاکسپاری این دو هنرمند در منطقه امیرآبادشول شهرستان سیرجان انجام گرفت تا این پدر و پسر هنرمند، در زادگاه خود به خاک سپرده شود. فؤاد توحیدی پژوهشگر موسیقی نواحی کرمان درباره وفات سهراب عیسی پور میگوید:” ضایعه درگذشت وی و پسرش یکی از بدترین اتفاقاتی است که طی سالهای اخیر در موسیقی نواحی ایران و منطقه کرمان افتاده چرا که بعید می دانم جایگزینی به توانمندی این هنرمند بتوان پیدا کرد.”
احمد سیگارچی
احمد سیگارچی متولد 1322 در شهر صومعه سرا واقع در استان گیلان بود. سیگارچی اولین نوازنده عود در گیلان بود و نواختن این ساز را ظرف مدت سه ماه در بندرعباس یاد گرفت و سپس به رشت بازگشت و به رادیو گیلان پیوست. از سال 46، با ادامه تحصیلات آکادمیک، فعالیت هنری او در تهران و رادیو تلویزیون گیلان گسترش یافت که در این اثنا با هنرمندانی ملی و محلی مثل فریدون پوررضا، فرامرز زریوند، علی زیباکنار، سعید تحویلداری و محمد عذرخواه همکاری داشت.
از احمد سیگارچی حدود بیست آهنگ برجای مانده که درخشانترین انها، “گالپوشی خانه” است که با شعری از شاعر پر آوازه گیلان، شیون فومنی و صدای فریدون پوررضا خوانده شد.
احمد سیگارچی صومعه سرایی نوازنده چیره دست ستنور و عود، عصر روز دوم مرداد ماه سال 94، در منزل مسکونی خود واقع در محله معلولین شهر رشت از دنیا رفت. پیکر زنده یاد سیگارچی صومعه سرایی در قطعه هنرمندان آرامستان تازه آباد به خاک سپرده شد.